محمد داوری تركیب رتبه‌های برتر كنكور امسال نیز مانند سال‌های گذشته نشان از شكاف عدالت آموزشی دارد كه سال به سال بر عمق و گستره این شكاف افزوده می‌شود و بیش از هر چیزی نشان از ناكارآمدی نظام آموزشی به ویژه در زمینه شاخص عدالت آموزشی دارد؛ شاخصی كه هم یكی از شعار‌ها و مطالبات انقلاب 57 بود و هم یكی از شاخص‌های مورد ارزیابی نهادهای بین‌المللی برای مقایسه نظام‌های آموزشی دنیاست. سهم قبول‌شدگان دانش‌آموزان مدارس غیردولتی و تیزهوشان در رتبه‌های برتر بیش از آنكه نشان‌دهنده نقش این‌گونه مدارس باشد، بیانگر تجمیع دانش‌آموزان مستعد در مدارس خاص است و از سویی نشان از تفاوت فاحش كیفیت آموزشی در بین مدارس مختلف دارد كه مصداق آشكار انتقاد كارشناسان حوزه آموزشی به تنوع مدارس است كه سال‌هاست توسط منتقدان فریاد می‌شود. این آمارها بیشتر به نظام آموزشی ما آسیب می‌زند، چراكه دانش‌آموزان و خانواده‌ها را به سمت مدارس غیردولتی و مدارس خاص ترغیب می‌كند و باعث می‌شود نگرش‌ها و توجه‌ها به سمت مدارس دولتی و عادی تضعیف شود و به تبع آن سطح كیفیت آموزش نیز در این مدارس روزبه‌روز كاهش یابد و مطالبه اصلی كه یكی از مسوولیت‌های دولت است كه قانون اساسی بر اساس اصل سی‌ام بر دوش دولت‌ها گذاشته است، به فراموشی سپرده شود و به بهانه مشاركت والدین سال به سال بر آمار مدارس غیردولتی افزوده می‌شود و به موازات آن عدالت و كیفیت آموزشی در مدارس دولتی كاهش می‌یابد. اگر به تركیب رتبه‌های برتر كنكور دقیق‌تر نظر بیندازیم، متوجه خواهیم شد چرا بیش از نیمی از شركت‌كنندگان برای انتخاب رشته اقدام نكرده‌اند، چون آنها از قبل خود را در این رقابت نابرابر بازنده می‌دانند و انگیزه‌ای برای شركت ندارند و به اجبار خانواده‌ها در كنكور شركت می‌كنند و اگر آمار كسانی كه با ناامیدی دست به انتخاب رشته می‌زنند را هم بر این درصد اضافه كنیم... بی‌تردید درخواهیم یافت كه بیش از 70 درصد شركت‌كنندگان امیدی به موفقیت در این ماراتونی كه بی‌عدالتی قبل از شروع مسابقه باخت عده زیادی را حتمی كرده است، ندارند. در میان اسامی چهل نفر از رتبه‌های برتر كنكور، مدارس استعدادهای درخشان ۲۹ نفر، مدارس غیرانتفاعی خاص ۹ نفر، مدارس نمونه دولتی یك نفر و مدارس دولتی یك نفر را به خود اختصاص داده‌اند كه در واقع مدارس استعدادهای درخشان ۷۲.۵ درصد، مدارس غیرانتفاعی خاص ۲۲.۵ درصد، مدارس نمونه دولتی ۲.۵ درصد و مدارس دولتی ۲.۵ درصد در قبولی‌ها رتبه‌های برتر سهم دارند كه بی‌تردید این نسبت در سایر رتبه‌ها نیز تا حد زیادی وجود دارد. این نوك كوه یخ ناكارآمدی و بی‌عدالتی و ضعف كیفیت آموزش در نظام آموزشی است كه نشان از بحرانی بودن آن دارد و دلایل ترك تحصیل، بی‌انگیزگی، كودكان كار، مادركودك و بسیاری از آسیب‌های اجتماعی را باید در واقعیت‌های این كوه یخ جست‌وجو كرد.امید است به جای تبلیغ رتبه‌های برتر و نصب اسامی و عكس دانش‌آموزان برتر لیستی از قربانیان این ناكارآمدی بر سر در مدارس دولتی و سردر وزارت آموزش و پرورش نصب شود تا بانیان این وضع پاسخگو شوند.